OΔΕΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΞΥΛΙΑΤΟΣ

Μάγεμα η φύσις κι όνειρο στην ομορφιά και χάρι … είχε γράψει κάποτε ο Εθνικός μας Ποιητής Διονύσιος Σολωμός στους ¨Ελεύθερους Πολιορκημένους” . Ακριβώς αυτά  τα λόγια έρχονται στο μυαλό κάποιου που αντικρίζει από ψηλά το μοναδικό θέαμα που παρουσιάζει αυτές τις μέρες η περιοχή των μεταλλείων με τις λίμνες που έχουν δημιουργηθεί εκεί αλλά και η ευρύτερη περιοχή στο χωριό  Ξυλιάτος.

  

Η φύση άπλωσε το άσπρο πέπλο της παντού στην ορεινή Κύπρο και όλοι ανηφορίζουν προς το Τρόοδος. Γι’ αυτούς όμως που θέλουν το κάτι διαφορετικό,  κάτι το ξεχωριστό, εμείς  προτείνουμε μια άλλη διαδρομή. Μια επίσκεψη στο χωριό ξυλιάτος.

Μια  απόσταση μόνο  50 χιλιομέτρων από τη Λευκωσία ,  30-35 λεπτά περίπου, χρειάζεται κανείς να ταξιδέψει κανείς  για να βρεθεί μπροστά σε μια μικρή Ελβετία και ν΄απολαύσει τη μαγεία της φύσης σε όλο της το μεγαλείο.

Τι  θα επισκεφτείτε:

  • Τον ξακουστό εκδρομικό χώρο και το φράγμα,  αλλά και να περπατήσετε τα Μονοπάτια της Φύσης, για να απολαύσετε την ομορφιά του φυσικού τοπίου.
  • Την περιοχή των μεταλλείων με τις λίμνες που έχουν δημιουργηθεί εκεί από όμβρια ύδατα.
  • Το εκκλησάκι  και τη Σπηλιά όπου έζησε ο Άγιος  Μάμας.
  • Μην παραλείψετε να αναζητήσετε τη βραχώδη περιοχή «Οχτίπετρα» όπου βρίσκεται ένας σπάνιος γεωλογικός σχηματισμός, αλλά και μια από τις μακροβιότερες ελιές  της Κύπρου, περίπου 800 ετών.

Πού θα πιείτε καφέ

Στο καφέ που βρίσκεται στην πλατεία, που τώρα τον χειμώνα είναι ιδιαίτερα ζεστό  και όμορφο εσωτερικά με το αναμμένο τζάκι του ενώ από τη βεράντα μπορείτε ν’ απολαύσετε τη θέα μέχρι και τον κόλπο της Μόρφου , αν ο ουρανός είναι καθαρός.

 

 

Τρεις Ελιές: Το πρώτο οικολογικό χωριό της Κύπρου

Είναι ένα από τα μικρότερα χωριά της Κύπρου και όμως οι κάτοικοί του κατάφεραν να το καταστήσουν το πρώτο οικολογικό χωριό. Οι Τρεις Ελιές της επαρχίας Λεμεσού με τους 25 κατοίκους τους καταφέραν να προσελκύσουν νέες οικογένειες στο νερό και  να τους προσφέρουν την ευκαιρία για απασχόληση και επαγγελματική αποκατάσταση. Ο κοινοτάρχης της κοινότητας, Χριστόφορος Ιωαννίδης, μίλησε στην Πράσινη Ασπίδα για τις προσπάθειες που καταβάλλουν ώστε το χωριό τους να καταστεί οικολογικό χωριό και να επιβιώσει στο πέρασμα του χρόνου.

 

Πότε ξεκίνησαν οι προσπάθειες;

«Εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Υπήρχε η ιδέα και προσπαθήσαμε να κινηθούμε αρχικά σε ένα πιλοτικό πρόγραμμα. Όμως δεν υπήρξε και η ανάλογη στήριξη, εκτός από το Τμήμα Γεωργίας που μας βοήθησε στο κομμάτι που το αφορά. Μετά από 5 χρόνια πολλών προσπαθειών τελικά βρήκαμε τον τρόπο για να ξεκινήσουμε. Προσελκύσαμε νεαρούς, τους παραχωρήσαμε γη και έχουν ξεκινήσει την παραγωγή διαφόρων γεωργικών προϊόντων. Οι δυο από τις οικογένειες αυτές έχουν και ανήλικα παιδάκια».

 

Πως και ήρθαν στις Τρεις Ελιές;

«Από την στιγμή που εμείς ανακοινώσαμε ότι ξεκινήσαμε να κάνουμε το χωριό οικολογικό, να ασχοληθούμε δηλαδή με οργανικά προϊόντα, αρκετά παιδιά που είτε είναι αγανακτισμένα είτε απογοητευμένα από τον σημερινό τρόπο ζωής, επέδειξαν ενδιαφέρον. Το χωριό περιβάλλεται από δάσος προσφέρεται για οικολογικές καλλιέργειες διότι είναι δύσκολο να προσβληθούν από ασθένειες. Οπόταν, και με τη στήριξη μιας Γερμανίδας, αγκαλιάσαμε κι εμείς την ιδέα, είδαμε τι προοπτικές μπορούμε να έχουμε, δώσαμε στη δημοσιότητα ότι θα εγκαινιάσουμε το χωριό ως οικολογικό, οπόταν και προσελκύσαμε το ενδιαφέρον αρκετών».

 

Πως σας βοήθησε η Γερμανίδα;

«Για 3 χρόνια μας έστελνε τουρίστες στο χωριό στους οποίους ετοιμάζαμε οικολογικό πρόγευμα. Έφθασαν στην κοινότητά μας αυτή την περίοδο γύρω στις 4 χιλιάδες τουρίστες. Όμως, επειδή δεν καταφέραμε να αναπτύξουμε περισσότερο τις άλλες υποδομές, παρόλο που έχουμε αξιοθέατα στο νησί, αποφασίσαμε να τερματίσουμε τη συνεργασία. Ωστόσο, ήταν μια πετυχημένη προσπάθεια και οι τουρίστες έφευγα ευχαριστημένοι. Σήμερα καταφέραμε να έχουμε και δύο ξενώνες που είναι πάντα γεμάτοι. Συνήθως μας επισκέπτονται Ρώσσοι και Ισραηλινοί».

 

Οι κάτοικοι πως είδαν αυτή την αλλαγή;

«Η προσπάθεια μας ήταν να πείσουμε τους χωριανούς οι οποίοι έχουν πάρα πολλά περβόλια εγκαταλελειμμένα διότι είτε έφυγαν λόγω αστυφιλίας, είτε άλλαξαν ασχολίες, να τα δώσουν σε ενδιαφερόμενους για οικολογικές καλλιέργειες. Η αλήθεια είναι ότι βρήκαμε ανθρώπους οι οποίοι ήταν λίγο ανοιχτόμυαλοι και όταν τους κάναμε τη πρόταση είχαν βέβαια μερικούς ενδοιασμούς. Τους είπαμε μπορείτε να κάνετε ένα συμβόλαιο με αυτά τα παιδιά εφόσον θέλουν να καλλιεργήσουν τα περβόλια σας, θα τους αφήσετε να κάνουν την προσπάθεια τους, δεν θα τους ζητήσετε ενοίκιο οπότε θα τους το δώσετε δωρεάν υπό έναν όρο: ότι θα προσπαθήσουν για 5 χρόνια να δουν τι μπορούν να κάνουν και μετά αν σταθούν στα πόδια τους και έχουν οικονομικά οφέλη θα παίρνετε και εσείς το ανάλογο ενοίκιο. Προς το παρόν όμως θα σας πληρώνουν την κατανάλωση του νερού από το αρδευτικό που δεν ξεπερνά τα €100 το χρόνο περίπου και θα προσπαθήσουμε να βρούμε σπίτια τα οποία μπορείτε να τους τα ενοικιάσετε. Το δύσκολο είναι πως δεν ενοικιάζουν τα σπίτια τους αυτοί που δεν τα χρησιμοποιούν».

Απόγνωση στο Σκούλλη

Μια γρήγορη αναζήτηση στο διαδίκτυο παραπέμπει στο χωριό Σκούλλη της Πάφου μόνο σε περιπτώσεις πυρκαγιών ή για να δείξει γεωγραφικά που βρίσκεται μια περιοχή (πχ δυτικά του Σκούλλη, αφού περάσει κανείς το χωριό Σκούλλη). Ποιος ασχολείται ωστόσο με τα προβλήματα των κατοίκων του; Των αγροτών της περιοχής που δεν έχουν νερό να ποτίσουν καθώς αντλείται όλο προς εξυπηρέτηση των γύρω ξενοδοχείων; Ποιος, κύριε Υπουργέ Εσωτερικών και κύριε Υπουργέ Γεωργίας; Ή μήπως πρέπει να προσκληθείτε σε φεστιβάλ για να μάθετε από πρώτο χέρι τι γίνεται σε κάθε χωριό;

Οδοιπορικό στη Γαλάτα: Το χωριό των μπαλκονιών

 

Η Γαλάτα είναι μόλις 60 χιλιόμετρα μακριά από τη Λευκωσία και βρίσκεται στην όμορφη κοιλάδα της Σολιάς. Φθάνοντας κανείς στη Γαλάτα διαπιστώνει πως βρίσκεται κτισμένη στις δύο όχθες του ποταμού Κλάριου, που τη διασχίζει και πνίγεται κυριολεκτικά στο πράσινο. Είναι ενωμένη με τη γειτονική κοινότητα της Κακοπετριάς. Και οι δύο αυτές δίδυμες αδελφές κωμοπόλεις της Σολιάς δέχονται όλο το χρόνο χιλιάδες τουρίστες. Αν ένας θέλει να απολαύσει λίγες αξέχαστες καλοκαιρινές ώρες στη Γαλάτα, θα πρέπει να καθίσει στην πλατεία του χωριού. Εκεί κάτω από τον ίσκιο του αιωνόβιου δρυ και των πλατανιών με τον Καργώτη (Κλάριο) να κυλά δίπλα. Στο χωριό ξεχωρίζουν ασφαλώς οι κεραμιδένιες επικλινείς στέγες, το τοπικό πέτρωμα με το οποίο είναι κτισμένοι οι τοίχοι των σπιτιών, τα μαντάλια και τα ρομανίσια, τα ξωπόρτια με τα ξύλινα ανώφλια τους. Κυρίως όμως εδώ βρίσκεται μια έξοχη πολιτιστική κληρονομιά. Οι έξι βυζαντινές εκκλησίες με τις πυραμοειδείς στέγες τους και τα ορθογωνικά κεραμίδια, δείχνουν στον επισκέπτη μιαν απαράμιλλη βυζαντινή αρχιτεκτονική, κυρίως του δεκάτου έκτου αιώνα.

Σύμφωνα με την παράδοση, στα πολύ παλιά χρόνια στη Γαλάτα ζούσαν μερικοί βοσκοί με τα κοπάδια τους. Μάλιστα, οι άνθρωποι που ζούσαν στα χαμηλότερα μέρη, οι κατωχωρίτες, πήγαιναν εκεί και αγόραζαν γάλα. «Πάμε τζιει πάνω στους γαλατάες να αγοράσουμε γάλα» έλεγαν μεταξύ τους. Από τους γαλατάες, πάντα κατά την παράδοση, προήλθε η ονομασία Γαλάτα. Άλλη παράδοση αναφέρει πως οι πρώτοι οικιστές ήρθαν από την Γαλατία της Μικράς Ασίας και ονομάζονταν Γαλάτες (Βυζαντινή περίοδος). Έτσι και ο μικρός οικισμός τους ονομάστηκε Γαλάτα.

Τι μπορούμε να δούμεΓΑΛΑΤΑ-ΦΩΤΟ2

 

Στο χωριό μπορούμε να δούμε τα παραδοσιακά σπίτια της Γαλάτας. Ιδιαίτερα εντυπωσιακά είναι εκείνα με τα ξύλινα μπαλκόνια  κατά μήκος του κεντρικού δρόμου, που οδηγεί προς Κακοπετριά. Μερικά έχουν αναπαλαιωθεί, ενώ σταδιακά αναμένεται και η αναπαλαίωση των υπολοίπων, αφού βρίσκονται υπό την προστασία του Τμήματος Αρχαιοτήτων. Η Γαλάτα είναι γνωστή και σαν το «χωριό των μπαλκονιών», εξ’ αιτίας των πολλών κατοικιών με μπαλκόνια. Σχεδόν όλα τα παραδοσιακά σπίτια ήταν διώροφα. Τα παλαιότερα μπαλκόνια του χωριού, είναι εκείνα που βρίσκονται απέναντι από το εκκλησάκι του Άη-Γιώργη και είναι ενωμένα μέχρι το «χάνι του Μαραγκού». Οι ιδιοκτήτες ήταν: ο διδάσκαλος Λάμπρος Χ” Γαβριήλ, Χαμπής Μουρτζιής, Δημοσθένης Κυνηγόπουλος, Σωκράτης Γαλάτης ο οποίος διατηρούσε και καφενείο στο ισόγειο και «το χάνι του Μαραγκού» που έχει αναπαλαιωθεί και στο ισόγειό του, στεγάζεται το «Μουσείο Λαϊκής Τέχνης Γαλάτας». Είναι όλα κτίσματα του 1900.

 

Και οι νερόμυλοι

 

Οι νερόμυλοι της Γαλάτας στα παλιά χρόνια ήταν τέσσερις: ο νερόμυλος της Τροοδίτισσας, ο νερόμυλος του Κύριλλου, που πρώτα άνηκε στον Κερμιτζιήν, ο νερόμυλος της Ροδούς, που άνηκε στη Μονή της Ποδίθου και ο νερόμυλος της Παύλαινας που δεν υπάρχει σήμερα.  Όμως, ο μοναδικός μύλος που αλέθει όπως παλιά, είναι ο μύλος του Κύριλλου που βρίσκεται στη μέση του χωριού δίπλα στο ποταμό Κλάριο. Ο μύλος αυτός άλεθε συνεχώς μέχρι το 1976. Κατά την Τούρκικη εισβολή πρόσφερε ψωμί τόσο στους ντόπιους, όσο και στις χιλιάδες πρόσφυγες που είχαν κατακλύσει τότε την περιοχή Σολιάς.

Ο νερόμυλος του Κύριλλου έχει αναπαλαιωθεί και αποτελεί πόλο έλξης πολλών επισκεπτών, ξένων και ντόπιων.

 

Μονοπάτι της φύσης

Αρχάγγελος – Μύλος της Ροδούς.

Το μονοπάτι αυτό που αρχίζει από το εκκλησάκι του Αρχαγγέλου και καταλήγει στο Μύλο της Ροδούς, καλύπτει μια απόσταση ενός χιλιομέτρου περίπου. Στην αρχή βαδίζεις μέσα από ένα μονοπάτι που είναι παράλληλο με ένα τσιμεντένιο αυλάκι και σε λίγο βρίσκεσαι δίπλα από το ποταμό Κλάριο. Είναι ένα μονοπάτι εξαιρετικής ομορφιάς, κατά μήκος της παραποτάμιας όχθης ψηλότερα. Βλέπεις στα δεξιά σου το ποτάμι να κυλά και ακούς το χαρακτηριστικό πάφλασμα του νερού, βλέπεις τα πανύψηλα δέντρα μέσα στην κοίτη και στις όχθες του ποταμού που συνήθως είναι σκλήδροι, πλατάνια, λεύκες, καλαμιές και άλλα.