Η Γαλάτα περιμένει ακόμα… δρόμο

Αρμονία, ηρεμία και μοναξιά έχουν οι κάτοικοι της κοινότητας της Γαλάτας, αφού τώρα το χειμώνα
ολόκληρες γειτονιές κλείνουν αφού οι ένοικοι των σπιτιών τα επισκέπτονται μόνο το καλοκαίρι. Παρόλο
που η Γαλάτα, όπως και όλη η κοιλάδα της Σολιάς δεν βρίσκεται και πολύ μακριά από την πρωτεύουσα,
ωστόσο το κακό οδικό δίκτυο τους έχει απομονώσει. Και όμως πρόκειται για μια ξεχωριστή κοινότητα που
την σημαδεύει ο Κλάριος ποταμός ο οποίος θεωρείται η πηγή ζωής των κατοίκων. Η Πράσινη Ασπίδα
επισκέφτηκε τον κοινοτάρχη της Γαλάτας, Κωστάκη Κλεάνθου, ο οποίος επικεντρώθηκε στα προβλήματα
που αντιμετωπίζουν κυρίως τους χειμωνιάτικους μήνες, ιδιαίτερα όταν αυτοί είναι βροχεροί.
Ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζετε;
«Τα προβλήματα δεν ξεκίνησαν τώρα αλλά από τον περασμένο Οκτώβρη όταν σημειώθηκαν οι πρώτες
βροχές. Τότε λίγο έλλειψε να υπερχειλίσει το μικρό γεφύρι. Τότε είχαμε επικοινωνήσει με τις αρμόδιες
υπηρεσίες και τους είχαμε πει τα προβλήματα με τις πλημμύρες. Όμως δεν έγινε τίποτα με αποτέλεσμα να
φθάσουμε στο Δεκέμβρη».
Πλημμύρισε η κοινότητα;
«Είχαμε μεγάλες καταστροφές διότι το νερό μετέφερε διάφορα πράγματα στον ποταμό, κλαδιά, δέντρα και
άλλα με αποτέλεσμα να αλλάξει η ροή του ποταμού και το νερό να καταλήξει στα διπλανά χωράφια. Η
ορμή του ποταμού κατάστρεψε τα πάντα. Δεν έμεινε τίποτα. Επικοινωνήσαμε τότε με το Τμήμα Γεωργία,
ήρθε ο ΟΓΑ και έγινε καταγραφεί των ζημιών».
Χρειάζονται δηλαδή αντιπλημμυρικά έργα;
«Είναι κάτι που πρέπει να το δούμε. Πρόκειται για μεγάλες εκτάσεις που θα πρέπει να δούμε πως θα
προστατεύσουμε τις περιουσίες μας».
Το οδικό δίκτυο είναι ένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Γαλάτα;
«Ασφαλώς και αποτελεί πρόβλημα. Για να φθάσουμε στη Λευκωσία χρειαζόμαστε περισσότερο από μια
ώρα. Ωστόσο, πρόκειται και για δρόμο επικίνδυνο και δεν είναι τυχαίο που έχουμε χάσει 11
συγχωριανούς μας λόγω δυστυχημάτων στο συγκεκριμένο δρόμο».
Είναι η αιτία της αστυφιλίας;
«Ναι, αυτό πιστεύουμε. Υπάρχει μεγάλη κίνηση το πρωί για να πάμε Λευκωσία με αποτέλεσμα οι νέοι μας
να μην μένουν στο χωριό και να επιλέγουν την πρωτεύουσα. Αυτή τη στιγμή βλέπω το δημοτικό μας
σχολείο με 15 αίθουσες το οποίο σήμερα είναι κλειστό. Δεν λειτουργεί. Έχουμε μόνο τέσσερα παιδιά του
δημοτικού, τα οποία πάνε σχολείο στην Κακοπετριά. Πρέπει να καταλάβει η πολιτεία πως είναι μεγάλη
ταλαιπωρία για τους κατοίκους της Γαλάτας να πηγαίνουν Λευκωσία καθημερινά για να εργάζονται. Και
είναι επιτακτική ανάγκη να γίνει ο συγκεκριμένος δρόμος».
Πόσοι είναι σήμερα οι κάτοικοι της Γαλάτας;
«Είμαστε γύρω στους 600-650 κατοίκους. Το Σαββατοκύριακο αυξανόμαστε σε 800 και τους
καλοκαιρινούς μήνες φθάνουμε τους 1000. Σήμερα ολόκληρες γειτονιές είναι ερειπωμένες και φαίνεται
  • πως θα συνεχίσουμε να μειώνεται ο αριθμός των κατοίκων εάν η πολιτεία δεν προχωρήσει άμεσα με την
    κατασκευή ενός οδικού δικτύου που θα παρέχει ασφάλεια στους οδηγούς. Διότι ο συγκεκριμένος δρόμος
    είναι και επικίνδυνος».
    Τι μπορεί να δει κανείς στη Γαλάτα;
    «Στη Γαλάτα υπάρχει το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης που στεγάζεται σε ένα αναπαλαιωμένο παλιό χάνι, τον
    Κλάριο ποταμό, το μονοπάτι της Φύσης, ενώ πρόκειται να κατασκευάσουμε και ένα δεύτερο, όπως επίσης
    και τις 6 εκκλησίες μας ανάμεσά τους ο Άγιος Σωζόμενος, ο Άγιος Ιωάννης Λαμπαδιστής, Άγιος Νικόλαος,
    Παναγία Οδηγήτρια, Αρχάγγελος Μιχαήλ και άλλες».
    Γίνονται όμως προσπάθειες για να έρθει κόσμος στη Γαλάτα;
    «Προσπαθούμε. Ήδη έχουμε ενοικιάσει το κλειστό γήπεδο που έχει η Γαλάτα, ενώ έχει ενοικιαστεί και ένα
    ξενοδοχειακό συγκρότημα έτσι ώστε να έρχονται ομάδες για προπονήσεις. Προσπαθούμε με κάποιο
    τρόπο η Γαλάτα να γίνει όπως ήταν και ασφαλώς οι νέοι μας να μην χρειάζεται να φεύγουμε από το χωριό
    τους»
    Λίγα λόγια
    Η Γαλάτα βρίσκεται 60 χιλιόμετρα δυτικά της Λευκωσίας, στην όμορφη κοιλάδα της Σολιάς. Έχει
    υψόμετρο 620 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Είναι κτισμένη στις δύο όχθες του Κλάριου
    Ποταμού, που την διασχίζει και πνίγεται κυριολεκτικά στο πράσινο. Είναι ενωμένη με την γειτονική
    κοινότητα της Κακοπετριάς. Και οι δύο αυτές δίδυμες αδελφές κωμοπόλεις της Σολιάς, δέχονται ολόχρονα
    χιλιάδες τουρίστες. Η Γαλάτα είναι φημισμένη για τα εύγεστα φρούτα της που παράγει σε μεγάλες
    ποσότητες, ιδιαίτερα μήλα όλων των ποικιλιών, χρυσόμηλα, ροδάκινα, κεράσια, φορμόζες, σταφύλια και
    άλλα, καθώς επίσης και ποικιλία φρέσκων λαχανικών. Αν ένας θέλει να απολαύσει λίγες αλησμόνητες
    καλοκαιρινές ώρες στη Γαλάτα, θα πρέπει να καθίσει στην πλατεία του χωριού. Εκεί κάτω από τον ίσκιο
    του αιωνόβιου δρυ και των πλατανιών με τον Καργώτη (Κλάριο) να κυλά δίπλα, θα περάσει αξέχαστες
    στιγμές. Τα σπίτια της Γαλάτας, σύγχρονα και παραδοσιακά, έχουν μια χάρη και ομορφιά.
    Εντυπωσιάζεσαι ιδιαίτερα από τα ξύλινα μπαλκόνια και τις ξύλινες σκάλες των παλιών παραδοσιακών
    σπιτιών. Η Γαλάτα, λέγεται, ότι πήρε το όνομά της από κατοίκους του Γαλατά του Τιεγκαταλελειμμένη
    «Έσω Γαλάτα». Εκεί ήταν ο πρώτος οικισμός της Γαλάτας. Γύρω στο 1523 εγκαταλείφθηκε λόγω της
    κατάκτησης της περιοχής από τους Τούρκους. Οι κάτοικοι έψαξαν πιο ήσυχο και πιο εύφορο μέρος για να
    μπορούν να ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Οι τωρινοί κάτοικοι της Γαλάτας, ως
    ανάμνηση του γεγονότος έκτισαν στο παλιό χωριό το εκκλησάκι του Αποστόλου Τύχικου. Πρόκειται για
    ένα εξωκλήσι το οποίο διατηρεί την παλιά, παραδοσιακή αρχιτεκτονική με ξύλινη στέγη. Λέγεται ακόμα ότι
    στον παλιό οικισμό, ζούσαν μερικοί βοσκοί με τα κοπάδια τους και οι άνθρωποι που ζούσαν στα
    χαμηλότερα μέρη, έλεγαν «πάμε τζιει πάνω στους γαλατάες να αγοράσουμε γάλα».

Οδοιπορικό στη Γαλάτα: Το χωριό των μπαλκονιών

 

Η Γαλάτα είναι μόλις 60 χιλιόμετρα μακριά από τη Λευκωσία και βρίσκεται στην όμορφη κοιλάδα της Σολιάς. Φθάνοντας κανείς στη Γαλάτα διαπιστώνει πως βρίσκεται κτισμένη στις δύο όχθες του ποταμού Κλάριου, που τη διασχίζει και πνίγεται κυριολεκτικά στο πράσινο. Είναι ενωμένη με τη γειτονική κοινότητα της Κακοπετριάς. Και οι δύο αυτές δίδυμες αδελφές κωμοπόλεις της Σολιάς δέχονται όλο το χρόνο χιλιάδες τουρίστες. Αν ένας θέλει να απολαύσει λίγες αξέχαστες καλοκαιρινές ώρες στη Γαλάτα, θα πρέπει να καθίσει στην πλατεία του χωριού. Εκεί κάτω από τον ίσκιο του αιωνόβιου δρυ και των πλατανιών με τον Καργώτη (Κλάριο) να κυλά δίπλα. Στο χωριό ξεχωρίζουν ασφαλώς οι κεραμιδένιες επικλινείς στέγες, το τοπικό πέτρωμα με το οποίο είναι κτισμένοι οι τοίχοι των σπιτιών, τα μαντάλια και τα ρομανίσια, τα ξωπόρτια με τα ξύλινα ανώφλια τους. Κυρίως όμως εδώ βρίσκεται μια έξοχη πολιτιστική κληρονομιά. Οι έξι βυζαντινές εκκλησίες με τις πυραμοειδείς στέγες τους και τα ορθογωνικά κεραμίδια, δείχνουν στον επισκέπτη μιαν απαράμιλλη βυζαντινή αρχιτεκτονική, κυρίως του δεκάτου έκτου αιώνα.

Σύμφωνα με την παράδοση, στα πολύ παλιά χρόνια στη Γαλάτα ζούσαν μερικοί βοσκοί με τα κοπάδια τους. Μάλιστα, οι άνθρωποι που ζούσαν στα χαμηλότερα μέρη, οι κατωχωρίτες, πήγαιναν εκεί και αγόραζαν γάλα. «Πάμε τζιει πάνω στους γαλατάες να αγοράσουμε γάλα» έλεγαν μεταξύ τους. Από τους γαλατάες, πάντα κατά την παράδοση, προήλθε η ονομασία Γαλάτα. Άλλη παράδοση αναφέρει πως οι πρώτοι οικιστές ήρθαν από την Γαλατία της Μικράς Ασίας και ονομάζονταν Γαλάτες (Βυζαντινή περίοδος). Έτσι και ο μικρός οικισμός τους ονομάστηκε Γαλάτα.

Τι μπορούμε να δούμεΓΑΛΑΤΑ-ΦΩΤΟ2

 

Στο χωριό μπορούμε να δούμε τα παραδοσιακά σπίτια της Γαλάτας. Ιδιαίτερα εντυπωσιακά είναι εκείνα με τα ξύλινα μπαλκόνια  κατά μήκος του κεντρικού δρόμου, που οδηγεί προς Κακοπετριά. Μερικά έχουν αναπαλαιωθεί, ενώ σταδιακά αναμένεται και η αναπαλαίωση των υπολοίπων, αφού βρίσκονται υπό την προστασία του Τμήματος Αρχαιοτήτων. Η Γαλάτα είναι γνωστή και σαν το «χωριό των μπαλκονιών», εξ’ αιτίας των πολλών κατοικιών με μπαλκόνια. Σχεδόν όλα τα παραδοσιακά σπίτια ήταν διώροφα. Τα παλαιότερα μπαλκόνια του χωριού, είναι εκείνα που βρίσκονται απέναντι από το εκκλησάκι του Άη-Γιώργη και είναι ενωμένα μέχρι το «χάνι του Μαραγκού». Οι ιδιοκτήτες ήταν: ο διδάσκαλος Λάμπρος Χ” Γαβριήλ, Χαμπής Μουρτζιής, Δημοσθένης Κυνηγόπουλος, Σωκράτης Γαλάτης ο οποίος διατηρούσε και καφενείο στο ισόγειο και «το χάνι του Μαραγκού» που έχει αναπαλαιωθεί και στο ισόγειό του, στεγάζεται το «Μουσείο Λαϊκής Τέχνης Γαλάτας». Είναι όλα κτίσματα του 1900.

 

Και οι νερόμυλοι

 

Οι νερόμυλοι της Γαλάτας στα παλιά χρόνια ήταν τέσσερις: ο νερόμυλος της Τροοδίτισσας, ο νερόμυλος του Κύριλλου, που πρώτα άνηκε στον Κερμιτζιήν, ο νερόμυλος της Ροδούς, που άνηκε στη Μονή της Ποδίθου και ο νερόμυλος της Παύλαινας που δεν υπάρχει σήμερα.  Όμως, ο μοναδικός μύλος που αλέθει όπως παλιά, είναι ο μύλος του Κύριλλου που βρίσκεται στη μέση του χωριού δίπλα στο ποταμό Κλάριο. Ο μύλος αυτός άλεθε συνεχώς μέχρι το 1976. Κατά την Τούρκικη εισβολή πρόσφερε ψωμί τόσο στους ντόπιους, όσο και στις χιλιάδες πρόσφυγες που είχαν κατακλύσει τότε την περιοχή Σολιάς.

Ο νερόμυλος του Κύριλλου έχει αναπαλαιωθεί και αποτελεί πόλο έλξης πολλών επισκεπτών, ξένων και ντόπιων.

 

Μονοπάτι της φύσης

Αρχάγγελος – Μύλος της Ροδούς.

Το μονοπάτι αυτό που αρχίζει από το εκκλησάκι του Αρχαγγέλου και καταλήγει στο Μύλο της Ροδούς, καλύπτει μια απόσταση ενός χιλιομέτρου περίπου. Στην αρχή βαδίζεις μέσα από ένα μονοπάτι που είναι παράλληλο με ένα τσιμεντένιο αυλάκι και σε λίγο βρίσκεσαι δίπλα από το ποταμό Κλάριο. Είναι ένα μονοπάτι εξαιρετικής ομορφιάς, κατά μήκος της παραποτάμιας όχθης ψηλότερα. Βλέπεις στα δεξιά σου το ποτάμι να κυλά και ακούς το χαρακτηριστικό πάφλασμα του νερού, βλέπεις τα πανύψηλα δέντρα μέσα στην κοίτη και στις όχθες του ποταμού που συνήθως είναι σκλήδροι, πλατάνια, λεύκες, καλαμιές και άλλα.